توافق عربستان و آمریکا تاثیر منفی روی ایران دارد
نادر انتصار، استاد بازنشسته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه آلابامای جنوبی گفت: اگر وعده‌هایی که ترامپ در سفر اخیر محمد بن سلمان به آمریکا به او داده است در عمل پیاده شوند و فقط در سطح حرف باقی نمانند, تاثیر منفی در توازن قوا برای ایران در منطقه و خاورمیانه خواهند داشت.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، با گذشت نزدیک به ۵ ماه از پایان تجاوز ١٢ روزه اسرائیل و ایالات متحده به ایران در حالی که تهران و واشنگتن در میانه مذاکرات بودند، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا علی رغم ادعاهای مکرر مبنی بر خواست کاخ سفید برای گفت‌وگو با ایران و حل و فصل مسائل، همچنان در صدد دیکته اهداف و خواسته خود به تهران است رویکردی که اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با ایرنا در واکنش به آن گفت: «اساساً توافق با دیکته‌کردن همخوانی ندارد؛ توافق را نمی‌توان دیکته کرد، بلکه باید مذاکره و تفاهم کرد.»
رییس جمهور آمریکا اما بار دیگر در دیدار با محمدبن سلمان، ولیعهد عربستان مدعی پیشبرد مسیر دیپلماسی با ایران سخن گفت. این در حالی است که این دیدار بیش از مسأله ایران افکار عمومی و رسانه ها را از جهت امکان پیوستن عربستان به توافق ابراهیم و همکاری‌های نظامی ریاض و واشنگتن متوجه خود کرده است که می‌تواند آینده توازن قوا در خاورمیانه را متأثر کرده و خط قرمز های تهران را نیز نادیده بگیرد. در همین حال جدیدترین اقدام خصمانه تروئیکای اروپایی و آمریکا در صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام، آینده روابط ایران و آژانس را بیش از گذشته در هاله ای از ابهام فرو برده است.
برای بررسی این موضوعات با نادر انتصار، استاد بازنشسته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه آلابامای جنوبی گفت‌وگو کردیم.
پس از آنکه دونالد ترامپ تصمیم گرفت در میانه مذاکره با تهران، در یک حمله نظامی به ایران با رژیم صهیونیستی همراهی کند؛ وضعیت فعلی روابط تهران و واشنگتن را چگونه ارزیابی میکنید؟ و آیا اساسا کاخ سفید اراده ای برای کاهش تنش دارد؟ و ایا هنوز راهی برای بازگشت به دیپلماسی وجود دارد؟
روابط تهران و واشنگتن مرتب در حال نوسان و پیشبینی در مورد آینده این روابط مشکل است. آنچه می‌توان گفت این است که با توجه به سیاست دولت کنونی آمریکا این روابط در حال حاضر در پایین ترین سطح بعد از تشکیل جمهوری اسلامی هستند. در مورد بازگشت به دیپلماسی باید بدانیم که برای این روند تنها زمانی احتمال موفقیت دارد که هر دو طرف به آن عقیده داشته باشند. در فرهنگ ترامپ, دیپلماسی به یک اهرم قلدری, تهدید و بد دهنی معنا پیدا کرده است. در این چهار چوب, راه برگشت به آنچه این روزها به آن به غلط دیپلماسی لقب داده اند و با دیپلماسی کلاسیک فاصله دارد، تنها با تسلیم یک طرف آن هم ایران امکان پذیر است.
همزمان با سفر ولیعهد عربستان به واشنگتن؛ مجددا مباحثی همچون همکاری های امنیتی میان عربستان سعودی و ایالات متحده و همچنین موضوع پیوستن ریاض به پیمان ابراهیم مطرح شده است؛ آیا به اعتقاد شما تحولات اخیر موجب شده که عربستان در این موارد همکاری با آمریکا، خط قرمزهای ایران را نیز مدنظر دهد؟ این همکاری دوجانبه تا چه میزان بر توازن قوا و آینده خاورمیانه تاثیر خواهد گذاشت؟
برای عربستان خط قرمزهای ایران تا زمانی اهمیت دارند که با منافع رژیم عربستان, بخصوص منافع امنیتی آن, در تضاد نباشند. عربستان تقویت همکاری‌های امنیتی میان ریاض و واشنگتن را مدت‌هاست که در صدر اولویت‌های خود قرار داده است و خط قرمزهای ایران در این مورد مدنظرش نخواهد بود. آنچه برای عربستان الویت دارد تقویت همکاری دوجانبه با آمریکا برای تبدیل ریاض به عنوان قدرت مطرح اول منطقه است. اگر این وعده‌هایی که ترامپ در سفر اخیر محمد بن سلمان به آمریکا به او داده است در عمل پیاده شوند و فقط در سطح حرف باقی نمانند, تاثیر منفی در توازن قوا برای ایران در منطقه و خاورمیانه خواهند داشت
با توجه به آنکه پس از فعال سازی اسنپ و صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام بک از سوی سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان، توافق قاهره متوقف و آینده روابط با آژانس بین المللی انرژی اتمی متعاقب تحولات پس از جنگ ۱۲ روزه در هاله ای از ابهام قرار گرفت، اکنون به نظر میرسد که این همکاری بصورت غیررسمی تعلیق شده است؛ این در حالی است که مقامات ایرانی از جمله وزیر امور خارجه و سخنگوی دستگاه دیپلماسی بارها بر این امر تاکید کرده‌اند که ایران عضو NPT و موافقت نامه پادمان است. با توجه به این شرایط، شما آینده روابط ایران و نهاد ناظر بر آژانس بین المللی انرژی اتمی به کدام سمت پیش خواهد رفت؟
تا زمانی که ایران عضویت خود در معاهده NPT و آژانس بین المللی انرژی اتمی را تعلیق نکرده است، از نظر قانونی مجبور به اجرای تمام مفاد پادمان است و نمیتواند در مورد همکاری کامل با آژانس چانه زنی کند. رافائل گروسی، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی هم به درستی به این امر واقف است و می‌داند که تهران راهی جز قبول کردن درخواست‌های او برای نظارت به برنامه‌های هسته‌ای خود ندارد. برای همین است که گروسی دائم شاخ و شانه برای ایران می‌کشد. این ایران است که باید تصمیم بگیرد که ماندن در آژانس و پادمان برایش در دراز مدت منفعت دارد یا تصمیم به خروج از سازمانی بگیرد که نه تنها هچگونه منفعتی برایش نیاورده است بلکه تنها به صدور اعلامیه و تهدید بسنده کرده است.